Internal Family Systems en trauma

Internal Family Systems en trauma.

De laatste jaren wordt er enorm veel geschreven en gesproken over trauma. Volgens mij is het goed nieuws dat de impact van trauma steeds meer erkent wordt. Trauma heeft namelijk diepe wortels in ons mentale en emotionele welzijn.

Er zijn veel traditionele therapieën, die ons kunnen helpen bij het verwerken van de impact ervan, maar ik hoor vaak dat veel mensen vinden dat ze slechts tot op zekere hoogte effectief zijn. Herkenbaar?

Hier komt Internal Family Systems (IFS) in beeld: een therapeutische benadering die (gelukkig;-) steeds bekender en populairder wordt én ondersteund wordt door wetenschappelijk onderzoek. Maar wat maakt IFS zo bijzonder, en waarom blijkt het zo effectief bij trauma?

Laten we eerst eens kijken wat het nu precies is.

Internal Family Systems (IFS) is een therapievorm ontwikkeld door Richard C. Schwartz in de jaren ‘80. De kern van IFS is het idee dat onze psyche niet eendimensionaal is, maar eerder bestaat uit verschillende "delen" of subpersoonlijkheden die samen ons interne systeem vormen. Elk van deze delen speelt een unieke rol in onze innerlijke wereld en reageert op verschillende manieren op levensomstandigheden, vooral in de context van trauma. IFS helpt mensen om een meer harmonieuze relatie met deze interne delen te ontwikkelen.

In de IFS-benadering worden deze interne delen onderverdeeld in drie hoofdcategorieën:

1. Managers: Deze delen zijn verantwoordelijk voor het controleren en organiseren van ons gedrag om ons te beschermen tegen pijnlijke ervaringen.
2. Brandweerlieden: Deze delen treden op in crisissituaties en proberen ons af te leiden van intense emotionele pijn door te zorgen voor onmiddellijke verlichting, vaak met impulsieve of zelfdestructieve activiteiten.
3. Verbannen delen (Exiles): Dit zijn de kwetsbare delen die de zware emotionele lading van trauma en pijn dragen. Ze worden vaak onderdrukt of weggeduwd omdat ze te overweldigend zijn om te verwerken.

De kracht van IFS ligt in het contact maken met deze verschillende delen en het werken met een centraal concept van het Zelf, een kernaspect van ons bewustzijn dat compassievol en kalm is. Het doel van IFS is om vanuit het Zelf te leren communiceren met deze verschillende interne delen en zo een helende balans te herstellen.

Hoewel IFS aanvankelijk werd ontwikkeld vanuit klinische observaties, is er de afgelopen decennia steeds meer wetenschappelijk onderzoek verschenen dat de effectiviteit ervan ondersteunt. De neurobiologie van trauma en emoties speelt een belangrijke rol in het verklaren waarom IFS werkt.

1. Neuroplasticiteit: Onderzoek in de neuropsychologie toont aan dat het brein flexibel en kneedbaar is – een concept dat neuroplasticiteit wordt genoemd. Trauma kan bepaalde hersenverbindingen verstarren, waardoor automatische en destructieve gedragingen ontstaan als reactie op triggers. IFS biedt cliënten de mogelijkheid om hun automatische reactiepatronen te herschrijven door veilige, innerlijke dialoog en het transformeren van hun relatie met deze delen.
2. Polyvagaal Theorie: Deze theorie, ontwikkeld door Stephen Porges, legt uit hoe ons zenuwstelsel reageert op stress en trauma. Volgens Porges is het zenuwstelsel constant bezig met het inschatten van veiligheid. Trauma veroorzaakt een overreactie van ons vecht- of vluchtmechanisme. IFS creëert ruimte om vanuit het Zelf te reageren, wat het parasympathische zenuwstelsel activeert, dat ons helpt te kalmeren en te herstellen.
3. Hechtingstheorie: IFS richt zich op het herstellen van innerlijke verbindingen tussen het Zelf en de verschillende delen, wat vergelijkbaar is met het proces van hechting in relaties. Mensen met trauma hebben vaak interne verdeeldheid en conflict. IFS biedt de mogelijkheid om deze interne banden te herstellen, wat lijkt op veilige hechtingsrelaties in de buitenwereld. Dit is cruciaal voor het verwerken van traumatische ervaringen.

Waarom werkt IFS zo goed bij trauma?

Dankzij de Veilige en Respectvolle Benadering: Trauma gaat vaak gepaard met gevoelens van schaamte, isolatie en verlies van controle. IFS respecteert en erkent elk deel van de psyche zonder oordeel. Dit maakt de therapie uiterst veilig en niet-confronterend, omdat cliënten niet worden gedwongen om direct met de meest pijnlijke herinneringen om te gaan, maar in plaats daarvan werken met de beschermende lagen.

Zelf-compassie: Een van de unieke aspecten van IFS is het creëren van een relatie van compassie tussen het Zelf en de verschillende delen. Bij trauma hebben mensen vaak een innerlijke criticus of schaamtevolle delen die hen belasten. Door deze delen niet te veroordelen, maar juist vanuit compassie te benaderen, kunnen diepe heling en integratie plaatsvinden.

Helende Relatie tussen het Zelf en de Delen: Veel therapieën richten zich op het verminderen van symptomen, maar IFS gaat verder door te werken aan een helende en duurzame relatie tussen de delen. Door de manager- en brandweerdelen hun rol te laten ontspannen, en de verbannen delen te erkennen en te troosten, ontstaat er een dieper niveau van integratie en emotionele verwerking.

Kleine stappen: IFS dwingt cliënten niet om direct naar de kern van hun pijn te gaan. In plaats daarvan kunnen ze werken met de beschermende delen (managers en brandweerlieden) totdat het systeem klaar is om de diepere wonden van de verbannen delen te benaderen. Dit voorkomt hertraumatisering en zorgt voor een veilige en geleidelijke verwerking van trauma.

Internal Family Systems biedt een vernieuwende kijk op psychotherapie en trauma door de nadruk te leggen op zelfcompassie, interne samenwerking en het herstellen van balans tussen de verschillende delen van onze psyche. Wetenschappelijk onderzoek naar neuroplasticiteit, hechting en het zenuwstelsel ondersteunt de effectiviteit van deze benadering. Omdat trauma vaak verdeeldheid en chaos in de interne wereld veroorzaakt, biedt IFS een veilige en gestructureerde manier om deze wonden te helen door elk deel van ons innerlijke systeem de ruimte te geven en vanuit een compassievol Zelf te werken. Het is deze holistische benadering die IFS zo krachtig maakt bij het helen van trauma en het herstellen van interne harmonie.

Mocht je meer willen weten, kijk dan eens op mijn website of op de website van https://ifsinnederland.nl/